هشدار؛ مقدار تابش اشعه فرابنفش خورشید از حد مجاز گذشت – غروب شهر

علی گورانی، رئیس اداره پرتوهای وزارت بهداشت در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر با اشاره به خطرات نهان ولی جدی ناشی از اشعه فرابنفش خورشیدی، نسبت به سهل‌انگاری عمومی در روبه رو با این اتفاق هشدار داد و او گفت: تعداد بسیاری از ما فکر می‌کنیم اتفاقات ناگوار به‌صورت ناگهانی رخ خواهند داد، در حالی که زیاد تر فجایع حاصل بی‌توجهی‌های کوچک و سهل‌انگاری‌های روزمره‌اند که در طول زمان انباشته شده و در نهایت به بحران ختم خواهد شد.

او گفت: متأسفانه در تعداد بسیاری از حوزه‌ها، از جمله بهداشت پوست و چشم، آموزش عمومی کافی در سرزمین وجود ندارد و همین قضیه جهت می‌شود مردم نسبت به مخاطرات پرتو فرابنفش ناآگاه باقی بمانند و عمل های پیشگیرانه‌ای که می‌تواند جلوی صدمه‌های گسترده را بگیرد، نادیده گرفته شود و پیشگیری نیازمند دقت به نکات ریز و تکرار مداوم آموزش است تا این اصول در حافظه دائمی افراد نهادینه شود.

رئیس اداره پرتوها درمورد ماهیت پرتو فرابنفش خورشیدی گفت: این پرتو شامل سه طیف A، B و C است که طیف C به علت انرژی بالا توسط لایه اوزون جذب می‌شود، اما دو طیف A و B از جو عبور کرده و به سطح زمین می‌رسند، این پرتوها با نفوذ به لایه‌های پوست، صدمه‌های بسیاری از جمله خشکی، چین‌وچروک، تخریب ساختار پوست و در نهایت ابتلاء به سرطان‌های پوستی به‌اختصاصی ملانوم بدخیم را به همراه دارند.

به حرف های وی، سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌ها در سرزمین است که قسمت عمده‌ای از آن ناشی از تماس طویل‌زمان با نور خورشید و بی‌توجهی به مراقبت‌های ابتدایی است.

وی دومین صدمه جدی ناشی از اشعه فرابنفش را صدمه به چشم گفت و او گفت: اشعه UV یکی از عوامل مهم ابراز کاتاراکت یا آب مروارید است و ایران جز کشورهایی است که به علت موقعیت جغرافیایی خود، در مدارهای پرخطر تابش UV قرار دارد و این نوشته، خطر ابتلاء به بیماری‌های چشمی را به‌اختصاصی در مشاغل روباز همانند کشاورزی، رانندگی و کارگران فضای باز افزایش می‌دهد.

گورانی این چنین به قضیه منفعت گیری ناآگاهانه از کرم‌ها و مواد آرایشی و بهداشتی اشاره کرد و او گفت: متأسفانه تعداد بسیاری از مردم بدون آگاهی کافی از کرم‌های ضدآفتاب یا فرآورده‌های محافظتی منفعت گیری می‌کنند، در حالی که بخشی از این محصولات امکان پذیر تقلبی یا فاقد استاندارد ملزوم باشند. منفعت گیری نادرست یا بی‌تاثییر از این محصولات نه تنها حفاظت تشکیل نمی‌کند، بلکه در مواردی خود تبدیل صدمه پوستی می‌شود.

وی با اشاره به برنامه جهانی «بهداشت روبه رو با پرتوهای فرابنفش» که در تعداد بسیاری از کشورها توسط نهادهای بهداشتی اجرا می‌شود، او گفت: این برنامه با مقصد افزایش آگاهی عمومی، استانداردسازی فرآورده‌های محافظتی و آموزش رفتارهای ایمن تدوین شده است و باید در سرزمین ما نیز با جدیت پیگیری شود تا از صدمه‌های گسترده این پرتو جلوگیری شود.

به حرف های وی، پیشگیری از صدمه‌های اشعه خورشید باید به گفتن یک اصل مهم در سلامت عمومی مورد دقت قرار گیرد، چرا که روبه رو با نور خورشید امری روزمره و فراگیر است و غفلت از آن، عواقب گسترده‌ای برای جامعه به همراه خواهد داشت.

مدیریت جهانی نور فرابنفش؛ هشدار وزارت بهداشت درمورد الزام آموزش و پیشگیری

رئیس اداره پرتوهای وزارت بهداشت، نسبت به الزام آموزش‌های مداوم و فرهنگ‌سازی در سطح جامعه هشدار داد و او گفت: پرتوهای ماورای بنفش خورشیدی وجود دارند، واقعی‌اند، و به طور مستقیم سلامت پوست، چشم و سیستم ایمنی بدن انسان را تهدید می‌کنند، به همین علت، جامعه جهانی بهداشت سال‌ها است که برنامه‌ای علمی و جامع تحت گفتن «شاخص UV» یا شاخص ماورای بنفش تدوین کرده و به همه کشورهای جهان معارفه کرده است.

اغاز‌های خطر در بازه‌های عددی و اهمیت تنظیم دقیق

گورانی درمورد این شاخص گفت: شاخص UV از عدد ۱ تا بیشتر از ۱۱ دسته‌بندی می‌شود. این عدد مقدار خطر پرتوهای فرابنفش در هر منطقه را مشخص می کند. هنگامی شاخص بین ۱ تا ۳ است، نیاز به حفاظت خاصی وجود ندارد، اما از عدد ۴ به بالا، خطر اغاز می‌شود و باید عمل های حفاظتی جدی در نظر گرفت و این جدول به سادگی در سایت سازمان جهانی بهداشت (WHO) قابل دسترسی و منفعت گیری است، اما متأسفانه تا این مدت آموزش‌های ملزوم برای منفعت گیری از آن به عموم مردم داده نشده است. اعداد از ۱ تا ۱۱ در محدوده‌ای قرار دارند که قابل قبول است و مشکلی تشکیل نمی‌کند، اگر عددی زیاد تر از ۱۱ باشد، از محدوده خارج شده و امکان پذیر مشکلاتی به وجود بیاورد و ما در آخرین محدوده هستیم.

هنگامی اعداد در بازه‌ی کوچک‌تری همانند ۱ تا ۳ باشند، نیازی به محافظت یا حساسیت خاصی نیست، اما هنگامی عدد به ۴ برسد، خطر یا حساسیت اغاز می‌شود و باید دقت بیشتری کرد. به این علت تنظیمات مربوط به این بازه باید به طوری باشد که برای اعداد کوچک‌تر محدودیت کمتری در نظر گرفته شود و با افزایش عدد، مقدار حفاظت یا حساسیت افزایش یابد.

وی هشدار داد: هم اکنون این شاخص از حد استاندارد در سرزمین ما عبور کرده است و مردم باید اصول ایمنی را مراعات کنند.

وی با پافشاری بر این که پرتوهای فرابنفش هیچ محدودیت وقتی یا مکانی ندارند، او گفت: اصل پایه‌ای در روبه رو با تشعشعات این است که هرچه کمتر، بهتر. این اصل در علم حفاظت پرتویی به «اصل ALARA» مشهور است، به این معنی که باید تا حد امکان، مقدار روبه رو با اشعه را افت داد. به این علت اگر قرار است حتماً از خانه خارج شویم، باید ابتدا شاخص UV منطقه را بازدید کرده و بر پایه عدد آن، از خودمان محافظت کنیم.

چهار اصل کلیدی حفاظت در برابر اشعه فرابنفش

گورانی درمورد روشهای صحیح محافظت در برابر نور خورشید او گفت: عمل های حفاظتی باید علمی، کامل و بر پایه دستورالعمل‌های بین‌المللی انجام شوند. نخستین قدم، قرار گرفتن در سایه است و حتی‌الامکان باید از قرارگیری مستقیم در نور خورشید پرهیز کرد و قرار گرفتن در سایه تنها ۵۰ درصد از پرتوهای فرابنفش را افت می‌دهد، چون این اشعه همانند نور مرئی قابلیت بازتاب و پراکندگی دارد. سطوح صیقلی همانند فلزات، شیشه، آب و حتی سیمان می‌توانند قسمت قابل توجهی از اشعه را به اطراف بازتاب دهند و عمل دوم، منفعت گیری از کلاه‌های لبه‌دار استاندارد است؛ کلاهی که حداقل ۷ سانتی‌متر لبه داشته باشد تا بتواند گردن، صورت و گوش‌ها را پوشش دهد.

او گفت: عمل سوم، منفعت گیری از کرم‌های ضدآفتاب است و منفعت گیری صحیح از کرم‌های ضدآفتاب خود یک علم است و باید دقت کرد کرم دارای فاکتور محافظتی (SPF) مناسب باشد، مقدار منفعت گیری از آن برای هر سانتی‌متر مربع پوست کافی باشد، زمان زمان اثرگذاری آن مراعات شود و در زمان ملزوم تمدید یا پاک‌سازی شود.

منفعت گیری از عینک آفتابی استاندارد

وی گفت: تعداد بسیاری فکر می‌کنند هر عینک تیره‌ای عینک آفتابی محسوب می‌شود، در حالی که تنها عینک‌هایی با قابلیت حذف پرتوهای ماورای بنفش با طول‌موج تا ۴۰۰ نانومتر، مؤثر می باشند، اگر عینک تنها محیط را تیره کند ولی جلوی اشعه خطرناک را نگیرد، نه تنها از چشم محافظت نمی‌کند بلکه با باز شدن زیاد تر مردمک، مقدار اشعه داخل شده را افزایش می‌دهد، این چنین فرم فیزیکی عینک نیز اهمیت دارد؛ عینک باید اطراف چشم را به خوبی پوشش دهد و مانع ورود اشعه از کناره‌ها شود.

فرهنگ‌سازی؛ حلقه مفقوده حفاظت

گورانی در آخر با اشاره به حالت فرهنگی حاضر درمورد منفعت گیری از عینک آفتابی او گفت: متأسفانه در جامعه ما عینک آفتابی زیاد تر به‌گفتن وسیله‌ای برای زیبایی و ظاهر شناخته می‌شود تا یک ابزار ایمنی. این در حالی است که عینک استاندارد، به‌اختصاصی در کشورهایی همانند ایران با شدت بالای تابش، باید بخشی از الزامات روزمره باشد.

وی پافشاری کرد: ترقی آگاهی عمومی درمورد حفاظت در برابر اشعه فرابنفش باید به‌طور جدی در دستور کار دستگاه‌های آموزش عمومی، مدارس، رسانه‌ها و نهادهای بهداشتی قرار گیرد.

به حرف های وی؛ پرتو فرابنفش خطری خاموش اما همیشگی است که باید با آموزش صحیح، عمل های پیشگیرانه و فرهنگ‌سازی علمی، اثرات آن را افت داد. چرا که حتی سهل‌انگاری‌های کوچک در برابر نور خورشید، می‌تواند در آینده فاجعه‌های بزرگی در حوزه سلامت فردی و عمومی رقم بزند.