۱۳ نظر برای خروج جامعه مامایی از بحران – غروب شهر

سارا ضیایی نژاد، ماما و کارشناس ارشد باروری در گفتگو با خبرنگار مهر درمورد مشکلات جامعه مامایی ایران اظهار داشت: جامعه ایران در چند دهه تازه تغیرات جمعیت شناختی چشمگیری از جمله افت باروری را توانایی کرده است. بطوری که طی دو دهه قبل مقدار باروری در ایران، به زیر سطح جایگزینی یعنی کمتر از دو فرزند به ازای هر زن، رسیده است، از طرفی محققان گسترش، بر این نظر‌اند که از بین اندوخته‌های فیزیکی، تکنولوژیکی و انسانی، آنچه که در مسیر تغیرات تمدنی مهم و مؤثر بوده است، متغیر کلان اندوخته انسانی و اهمیت و منفعت وری صحیح از آن می‌باشد. لذا این کار مسئولین و برنامه ریزان سرزمین را به تکاپو واداشته که در راستای ایده‌های افزایش باروری سیاست‌هایی را اتخاذ نمایند.

وی او گفت: در کنار همه مؤلفه‌های مؤثر در افزایش زاد و ولد و فرزندآوری (مسائل اقتصادی، فرهنگی، اشتغال و …) وزارت بهداشت تکالیفی در راستای اجرای قانون حمایتاز خانواده و جمعیت دارد. از آنجایی که یکی از مؤثرترین نیروی انسانی نظام سلامت که می‌تواند با همکاریهای گسترده و نقشی که در ربط مستقیم با خانواده‌ها خصوصاً زنان جامعه دارد سرزمین را از بحران چالش جمعیتی تا حدودی بیرون آورد و به نظام سلامت پشتیبانی کند، جامعه مامایی سرزمین است بعد نظام سلامت بیشتر از قبل نیاز به شراکت ماماها در اجرای قانون جوانی جمعیت، پیشگیری از سالخوردگی جامعه و مشکلات آن دارد. وسعت و پیچیدگی عملکردهای مامایی هر روز در حال افزایش بوده و این افراد، نقش گسترده‌ای در فراهم سلامت فردی و اجتماعی جامعه به مسئولیت دارد.

ضیایی نژاد در ادامه گفت: جامعه مامایی از دیرباز با برخورداری از دانش، بینش و توانایی، در فراهم سلامت مادران و نوزادان نقش داشته است، نقش ماما به گفتن جامعه‌ای صبور و پرتلاش در تحقق اهداف عالیه نظام سلامت به اختصاصی در عرصه‌های بهداشت باروری، ترویج زایمان ایمن و طبیعی، مشاوره فرزندآوری، سلامت زنان، افت سزارین و در نهایت ارتقا سلامت مادران و نوزادان رسالتی بی بدیل و موثربوده است.

او گفت: لذا نظام سلامت بایستی مصمم باشد که با منفعت گیری از توان جامعه مامایی در راستای فراهم، نگه داری، ترقی سلامت مادران و نوزادان با اجرای سیاست‌های ترویج زایمان طبیعی از ماماها به گفتن بازوی قوی در هدایت مادران جهت انجام یک زایمان ایمن و بی خطر، نوشته بحران جمعیتی را به حداقل رساند. نقش محوری ماماها در فراهم سلامت زنان و کودکان و سیاست‌های جوانی جمعیت و حمایتاز خانواده، دقت به مامایی و توانمندسازی ماماها و تسهیل منفعت‌گیری از خدمات آنان را زیاد تر مورد دقت قرار داده است.

تضعیف جایگاه مامایی

این کارشناس ارشد مامایی او گفت: اما با همه اینها، جامعه مامایی سرزمین سالهاست که با مشکلاتی از جمله تضعیف جایگاه مامایی، نبوده است ساختار تشکیلاتی مامایی در بیشترین سطح نظام سلامت و سیاستگذاری، شفاف نبودن شرح ماموریت های در بسته‌های خدماتی، واقعی نبودن تعرفه خدمات، سختی کار، نبوده است امنیت شغلی وحمایت های مالی و مشوق‌های آن و عدم گسترش کادر مامایی سرزمین مطابق نیازهای جامعه روبرو بوده است که بعضاً تبدیل نارضایتی ماماها و مهاجرت تعدادی از همکاران جامعه مامایی طی سال‌های تازه شده است. یکی از چالش‌های مهم رشته مامایی موضوعات بین رشته‌ای است. در واقع موضوعات بین رشته‌ای و ذاتی نمی‌گذارند فضای مامایی ایران به ارامش برسد و به همین علت امروز برخی از بزرگان علم مامایی باور دارند که امیدهای غیرواقعی به تغییرات اساسی در حوزه مامایی باید افت یابد.

ضیایی نژاد در ادامه گفت: این مشکلات و چالش‌های مامایی سرزمین، ملموس و قابل کنترل است. چالش‌هایی که با تحول دولت‌ها و حتی بازنگری قوانین جمعیتی سرزمین تحول چندانی نکرده است و احتمالا زیاد به چشم نیایند اما می‌توانند نظام مامایی ایران را دیر یا سریع زمین گیر کنند و تا وقتی که این چالش‌ها رفع نشوند حالت فارغ تحصیلان رشته ۸۰ ساله مامایی تحول نمی‌کند.
نظام سلامت به خوبی می‌داند نظر به برتری‌های مهم دولت چهاردهم که نوشته جوانی جمعیت و اجرای همه عیار پزشکی خانواده است، ماماها یکی از کلیدی ترین اراعه کنندگان خدمت در نظام جامعه می باشند و تئوری‌های سلامت نمی‌تواند مشکلات آنها را حل کند بلکه امروز حالت مامایی ایران در فضای عدم مطمعن بسر می‌برد و به همین علت حرکت ماماها نیز متفاوت‌تر شده است.

تعارض منافع بین رشته‌ای

وی اصرار کرد: احتمالا منشأ این چالش‌های مامایی، مردد بودن نظام سلامت نسبت به مساله گسترش مامایی سرزمین است. نداشتن ساختار اشکار در بیشترین سطح، تعارض منافع بین رشته‌ای، عدم شفافیت در شرح ماموریت های مامایی با تحول در کوریکولوم مامایی، عدم حمایتاجتماعی ملزوم از جایگاه و حرفه مامایی، ضمانت پایین سازمان‌های بیمه گر نسبت به ماماها و تضعیف جایگاه مامایی، موجبات بی اعتمادی ماماها را در سرزمین به نظام سلامت فراهم نموده است. نظام سلامت تا این مدت مردد است که آیا حرفه مامایی را گسترش دهد یا در همین حد و نزدیک به و محدودیت ماموریت های متوقف نماید.

کارشناس ارشد باروری خاطرنشان کرد: تعارض منافع بین رشته‌ای که از سال‌ها پیش بین این رشته مورد قیمت با برخی رشته‌های پیراپزشکی وجود داشته و اکنون این تعارض به رشته تخصصی زنان نیز رسیده است و متخصصین زنان ایران طی ارسال خواست و شکوائیه‌هایی به دولت قبلی، اظهار نموده‌اند که ماماها سالهاست که از نزدیک به ماموریت های خود فراتر رفته و به حرفه جراحی زنان ورود اشکار کرده‌اند و لذا موافقین و مخالفین این رشته مورد قیمت را بر آن داشته تا با تفسیر از قوانین به سود و سود گروه خاصی تلاش کنند.

وی او گفت: نقش ماماها بر فردی پوشیده نیست هر چند در سال‌های تازه با القاب مواظب سلامت یا مواظب سلامت ماما یا خانواده و تحول سمت ماما به مواظب سلامت در تشکیلات دانشگاه‌های علوم پزشکی سرزمین با تعدد شرح ماموریت های مامایی خارج از کوریکولوم ونبود شفافیت درحیطه اختیارات خصوصاً در واحدهای اراعه خدمات بهداشت و درمان سرزمین و عدم پاسخگویی ملزوم به نیازهای حرفه مامایی موجبات دلسردی تعدادی بسیاری از فارغ تحصیلان این رشته را فراهم نموده است. دلسردی در جامعه مامایی خصوصاً در فارغ تحصیلان تازه، تازه نفس و باانگیزه این رشته مورد قیمت، آنقدر پیش رفته که علیرغم میل باطنی، بعضاً رشته مامایی را نه محلی برای انجام خدمت و نه برای درآمد مکفی می‌یابند و علیرغم مشکلات مربوط به سالمندی سرزمین و بحران پیری جمعیت و ضمانت ماماها در این خصوص از حرفه مامایی کناره گیری کرده و به فعالیت‌های غیر مامایی روی آورده و بعضاً عمل به مهاجرت می‌کنند. مهاجرتی که خود می‌تواند بحران جمعیتی سرزمین را دو چندان کند.

وی او گفت: بنظر می‌رسد با اهمیت ترین عامل مؤثر در حل چالش‌های مامایی، حرکت نظام سلامت است که در صورت وجود نهادها و ساختارهای منسجم و تشکل‌های صنفی و علمی قوی تا حدودی بتوان این چالش‌ها را کنترل کرد، در غیر این صورت بدون وجود تشکل‌های قوی و حمایتسیاسگزاران و شراکت ماماها در تعیین ماموریت های و سیاست‌های کلان برای این رشته، امکان تأثیرگذاری وجود ندارد. اکنون انجمن‌هایی همانند انجمن علمی مامایی ایران، انجمن صنفی مامایی و جمعیت مامایی ایران فعال می باشند که بایستی تحلیلی انجام گردد که چرا توان کنش و عکس العمل جدی نسبت به رفتارهای بازیگران نظام سلامت را ندارند. چالش‌های حوزه مامایی به طوری شده که هر سیاستگذاری می‌تواند با حرکت، سخنان و مصاحبه‌های خود بر فضای حاکم بر جامعه مامایی تأثیر بگذارند. این عوامل زیاد متنوع و غیرقابل شناسایی است اما تا حدودی با شاخص‌های حکمرانی خوب نظام سلامت می‌توان این فضا را مدیریت کرد.

کارشناس مامایی در ادامه گفت: صرف نظر از فضای حاکم بر جامعه مامایی و سیاست‌های جاری در این حوزه،. کیفیت و ساختار مامایی سرزمین علیرغم قدمت ۸۰ ساله این رشته مورد قیمت از آنچه که باید باشد عقب تر افتاده است. نظام سلامت می‌تواند ضمن گسترش رشته مامایی و اصرار بر نگه داری و نگهداشت فارغ تحصیلان این رشته با ارج و احترام و نگه داری جایگاه و مشوق‌های مالی ملزوم مشابه با علم روز و جایگاه واقعی مامایی در نظام سلامت سرزمین با فناوری بهینه وروز دنیا رشد کندو نظام مامایی سرزمین را از تنگنا گیر افتاده در آن نجات دهد. هیچ کشوری در حوزه سلامت و مشکلات جمعیتی نمی‌تواند گسترش اشکار کند مگر این که این شکاف و چالش‌های حاضر را به حداقل رساند.

راهکار چیست؟

وی تصریح کرد: به نظر می‌رسد پیگیری‌های زیر، جهت رفع شدن مشکلات این رشته مهم و حساس در این بحبوحه افت شیب جمعیتی سرزمین ملزوم و الزامی است:

۱- تثبیت جایگاه مامایی و تشکیل نظام ساختاری منسجم و با ارامش در رأس وزارت بهداشت که با تحول افراد و رویکرد دولت‌ها دستخوش تغییرات جدی نشود.

۲- تثبیت گفتن ماما به فارغ تحصیلان این رشته در کلیه واحدهای اراعه خدمت مطابق کوریکولوم آموزش با از بین بردن تعارض منافع بین رشته‌ای.

۳- شفاف نمودن شرح ماموریت های ماما در بسته‌های خدماتی، نسخه‌نویسی الکترونیک در واحدهای دولتی و خصوصی.

۴- به کارگیری فارغ تحصیلان مامایی در جایگاه‌های شغلی مرتبط با خدمات مامایی، منفعت گیری از خدمات تخصصی و مراقبتی ماماها به گفتن) ماما (در مطرح‌های ملی پزشکی خانواده به گفتن یکی از اعضا مهم تیم سلامت.

۵- شراکت فارغ تحصیلان این رشته در اتاق‌های سیاست‌گذاری مرتبط با این رشته مهم بالینی در زمان تهیه شیوه نامه‌های اجرایی و دستور عمل‌های مرتبط که وظایفی برای این گروه از فارغ تحصیلان تعیین می‌کنند خصوصاً در اجرای مطرح‌های ملی خاصا مطرح ملی پزشکی خانواده به طور یکپارچه در شهر و روستا.

۶- تسریع و تسهیل در از بین بردن نگرانی امنیت شغلی ماماهای سرزمین خصوصاً ماماهای شاغل در مطرح‌های پزشک خانواده شهر ی فارس و مازندران و روستاها و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر، بیمارستان‌ها و دیگر مراکز بهداشتی درمانی اعم از دولتی، خصوصی و خیریه.

۷- تعریف مکانیسم پرداخت اشکار با مشوق‌های مالی مکفی مطابق نزدیک به اختیارات و سختی کار مامایی با ترمیم دریافتی ماماهای سرزمین شاغل در کلیه مراکز خدماتی بهداشتی، درمانی و… در قسمت خصوصی و دولتی.

۸- واقعی نمودن تعرفه خدمات مامایی و ترمیم تعهدات سازمان‌های بیمه گردر خدمات اراعه شده توسط ماماها.

۹- لحاظ سختی کار برای ماماهای شاغل در مراکز و واحدهای اراعه خدمات سلامت سرزمین با دقت به استرس‌زا بودن ماهیت این شغل حساس.

۱۰- شراکت و منفعت گیری از ماماهای قسمت خصوصی در اراعه خدمات مامایی و مشاوره ایی در مطرح ملی پزشکی خانواده همانند دیگر رشته‌های پروانه دار.

۱۱- افزایش کیفی و مقداری دانش روز مامایی و دقت اختصاصی به آموزش‌های ضمن خدمت با برگزاری دوره‌های آموزشی و بازآموزی.

۱۲- برنامه‌ریزی جهت پیگیری امور ماماهای شاغل در حوزه‌های بهداشت، درمان، مشاوره، آموزش و…

۱۳- گسترش کادر مامایی سرزمین مطابق نیازهای حاضر جامعه و قوانین بالادستی.