تجویز آنتی بیوتیک در نسخ بیماران ایرانی بالاتر از استاندارد جهانی – غروب شهر

به نقل از خبرگزاری مهر، زهرا جهانگرد، در وبینار هفته ملی مقابله با مقاومت میکروبی، با گفتن این که نیمی از همه داروها به طور نامناسب تجویز، توزیع یا مصرف خواهد شد، افزود: تجویز و مصرف غیرمنطقی آنتی بیوتیک ها، تبدیل تشکیل مقاومت میکروبی در انسان می‌شود.

وی او گفت: منفعت گیری غیر منطقی از داروها یک مشکل بزرگ در سراسر جهان است، سازمان جهانی بهداشت تخمین می‌زند که بیشتر از نیمی از همه داروها به طور نامناسب تجویز، توزیع یا مصرف خواهد شد و نیمی از بیماران در مصرف صحیح آنها کوتاهی می‌کنند.

جهانگرد با گفتن این که منفعت گیری بیشتر از حد، منفعت گیری نادرست یا سوءاستفاده از داروها تبدیل هدر رفتن منبع های کمیاب و خطرات بهداشتی گسترده می‌شود، تصریح کرد: مثالهایی از منفعت گیری غیر منطقی از داروها عبارت هستند از، پلی فارماسی (تعداد) اقلام نامتعارف دارویی در نسخه هر بیمار)، منفعت گیری نامناسب از داروهای ضد میکروبی زیاد تر در دُز ناکافی و برای عفونت‌های غیرباکتریایی، منفعت گیری بیشتر از حد از داروهای تزریقی وقتی که فرمولاسیون خوراکی مناسب‌تر است، عدم تجویز مطابق با دستورالعمل‌های بالینی، خود درمانی نامناسب زیاد تر در رابطه با داروهایی که فقط با نسخه تجویز خواهد شد و عدم پایبندی به رژیم‌های درمانی بر پایه دُز.

وی با اشاره به استراتژی‌های ۱۲ گانه سازمان جهانی بهداشت برای تجویز و مصرف منطقی داروها، فرمود: این استراتژی‌ها عبارت هستند از، ۱- تشکیل یک نهاد ملی چند رشته‌ای برای هماهنگی سیاست‌های مصرف دارو راه اندازی کمیته کشوری و کمیته‌های دانشگاهی تجویز و مصرف منطقی دارو)، ۲- منفعت گیری از دستورالعمل‌های بالینی (تدوین و اجرای پروتکل برای ۸ آنتی بیوتیک پرهزینه و پرمصرف)، ۳- تهیه و منفعت گیری از فهرست ملی داروهای اساسی تدوین و ابلاغ لیست داروهای اساسی، ۴- تشکیل کمیته‌های دارویی و درمانی در مناطق و بیمارستان‌ها (راه اندازی کمیته‌های دارو و درمانی بیمارستانی)، ۵- گنجاندن آموزش دارو درمانی مبتنی بر مشکل، در برنامه‌های درسی مقطع کارشناسی (برگزاری کارگاه‌های متعدد با گفتن اصول نسخه نویسی منطقی برای دانشجویان پزشکی)، ۶- ادامه تحصیل پزشکی ضمن خدمت به گفتن یک الزام مجوز، ۷- نظارت ممیزی و بازخورد (ارسال گزارش بازخورد به ۷۰ درصد پزشکان)، ۸- منفعت گیری از اطلاعات جدا گانه در رابطه داروها ۹- آموزش عمومی در رابطه داروها، ۱۰- اجتناب از انگیزه‌های مالی نادرست، ۱۱- منفعت گیری از مقررات مناسب و اجباری قانون فروش داروهای نسخه‌ای با نسخه پزشک، ۱۲- مخارج کافی دولت برای مطمعن از در دسترس بودن داروها.

او گفت: بکارگیری این ۱۲ استراتژی در تجویز و مصرف داروها، قطعاً در رابطه داروهای آنتی بیوتیک نیز اثرگذار بوده و تجویز و مصرف آنها را نیز افت داده و در پیشگیری از ابراز مقاومت میکروبی نیز اثرگذار است.

سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو در خصوص عمل های انجام شده توسط سازمان غذا و دارو در عرصه مصرف منطقی داروهای ضدمیکروبی، اظهار کرد: آموزش‌های مربوط به عموم مردم با همکاری معاونت‌های غذا و داروی سراسر سرزمین، برنامه‌های مرتبط به گروه پزشکی و پیراپزشکی با همکاری انجمن‌های تخصصی و معاونت‌های غذا و دارو، عضویت در برنامه GLASSAMC سازمان بهداشت جهانی، پایش مصرف آنتی بیوتیک ها بر پایه طبقه بندی AWaRe سازمان بهداشت جهانی، پایش مصرف آنتی بیوتیک در بیمارستان‌های آموزشی سراسر سرزمین، همکاری در تدوین برنامه Antibiotic stewardship، بازدید ایمنی و عوارض ناخواسته داروهای آنتی میکروبیال و احیای برگزاری همایش تجویز و مصرف منطقی دارو، از جمله عمل های سازمان در این عرصه است.

وی او گفت: در سال ۱۴۰۲ آموزش‌های عمومی در طریق رسانه و صدا و سیما، محتواهای چاپ شده و کارگاه‌ها و سمینارهای آموزشی مردمی، تدوین کتاب‌های آموزشی برای سنین گوناگون و کتاب کودک و برای گروه‌های پزشکی، دوره‌های بازآموزی و آموزش‌های مداوم سخن پزشکی، پایش نسخ، برگزاری کمیته‌های تجویز و مصرف منطقی داروها در ستاد و دانشگاه‌ها و برگزاری دوره‌های بازآموزی در رابطه داروهای آنتی بیوتیک، انجام شد.

جهانگرد گفت: در سال ۱۴۰۲، نزدیک به ۱۳۰ میلیون نسخه در سامانه نسخ بازدید و اشکار شد که نزدیک به ۳۶.۳ درصد نسخه‌های بیمارهای سرپایی دارای آنتی بیوتیک است که از استاندارد جهانی بالاتر بوده و باید زیر ۲۰ درصد باشد.