۱۲ علامت اضطراب جنگی؛ چطور روان فرزندان‌مان را نجات دهیم؟ – غروب شهر

محمدرضا محمدی فوق تخصص روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان و رئیس مرکز تحقیقات روان‌پزشکی در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با تأثیر روانی حملات تازه رژیم صهیونی بر روان افراد به‌خصوص کودکان، نکاتی را متذکر شد و او گفت: در شرایط بحرانی ناشی از جنگ، اضطراب، نگرانی و افسردگی از شایع‌ترین پیامدهای روانی می باشند که هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت‌تأثیر قرار خواهند داد. جنگ همانند بلایای طبیعی همانند زلزله یا سیل، یکی از سخت‌ترین رویدادهایی است که امکان پذیر در زندگی افراد رخ دهد، اما با دقت به ماهیت درگیری‌ها، تنش و استرس ناشی از آن زیاد زیاد تر است.‌

او همین طور گفت: در جریان اتفاقات تازه در تهران و دیگر شهرها، بیشتر از ۹۰ درصد صداهای شنیده‌شده مربوط به سامانه‌های پدافند هوایی داخلی بوده است، نه اصابت مستقیم موشک‌های دشمن؛ صدای این سامانه‌ها برای مقابله با تهدیدهای احتمالی و دور نگه‌داشتن پرنده‌های دشمن طراحی شده و به ندرت مربوط به انفجار مستقیم بمب یا موشک است؛ به این علت، آگاهی‌بخشی به کودکان و نوجوانان درمورد منشأ این صداها می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در افت اضطراب آن‌ها داشته باشد.

۱۲ علامت شایع اضطراب روانی در دوران جنگ و مشکلاتها

محمدی اذعان کرد: نگرانی و اضطراب مداوم، استرس‌های پی‌درپی به‌اختصاصی تحت تأثیر جنگ روانی و رسانه‌ای دشمن که با انتشار کردن اخبار غیرواقعی و موثر، تصمیم تشکیل وحشت عمومی دارد، حس بی‌قراری و تنش جسمانی، افت تمرکز و اختلال در حافظه، خستگی مداوم و ضعف جسمی که ناشی از ترشح بیش‌ازحد هورمون‌های استرس، فوبیای مرگ یعنی هراس اغراق‌شده از مردن یا صدمه‌دیدن، به‌اختصاصی در کودکان، پرخاشگری یا انزواطلبی، علائم جسمی ناشی از اضطراب همانند سردرد، سرگیجه، اختلالات گوارشی، تکرر ادرار و تپش قلب، اختلال خواب یعنی بی‌خوابی، بیداری مکرر، افسردگی و غمگینی، حملات پانیک (وحشت) یعنی ابراز ناگهانی علائم شدید اضطرابی همانند تپش قلب، تنگی نفس، تعریق شدید و هراس از مرگ، که طبق معمولً بدون علت خارجی رخ می‌دهد و ظرف چند دقیقه فروکش می‌کند و اختلال روانی بعد از سانحه (PTSD) یعنی در صورت عدم درمان اضطراب حاد طی یک ماه، امکان پذیر علائم به اختلالی مزمن تبدیل شوند که نیاز به درمان تخصصی دارد.

درمان به‌موقع

این فوق تخصص روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان اظهار داشت: اضطراب‌های شدید اگر در یک ماه اول بعد از حادثه درمان نشوند، امکان پذیر به اختلال استرس بعد از سانحه (PTSD) تبدیل شده و تا دو سال ادامه یابند. درمان در مرحله های اولیه زیاد مؤثرتر بوده و طبق معمولً با مشاوره، روان‌درمانی و در برخی موارد با دارو قابل کنترل است.

وی پیشنهاد کرد: شناخت و پذیرفتن این علائم، قدم نخست در نگه داری سلامت روانی جامعه در مشکلاتهایی همانند جنگ، زلزله یا سیل است. به این علت تشکیل اسایش ذهنی از طریق خبر‌رسانی صحیح، حمایتروانی خانوادگی و مراجعه به متخصصان، می‌تواند عرصه‌ساز عبور ایمن از دوران بحرانی باشد.

راهکار برای مقابله با اضطراب و استرس در دوران جنگ

محمدی در ادامه او گفت: نگه داری اسایش فردی و رسیدگی به نیازهای کودکان، سالمندان و افراد دارای بیماری‌های عرصه‌ای باید در برتری قرار گیرد. این گروه‌ها زیاد تر در معرض آثار مخرب روانی جنگ می باشند. مراقبت مناسب، به افت سختی روانی و حس امنیت پشتیبانی می‌کند.

تشکیل فضای آرام و حمایتی در خانه

این فوق تخصص روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان تصریح کرد: محیط خانوادگی باید مکانی برای افت تنش باشد. والدین با نگه داری اسایش، حمایتعاطفی و گفتگو با فرزندان در حد فهمیدن آن‌ها، نقش مهمی در افت اضطراب کودکان ایفا می‌کنند. صادقانه سخن بگویید کردن درمورد شرایط و جواب به سوالات کودکان در چارچوبی قابل فهمیدن، از راهکارهای مؤثر روانی است.

تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی

محمدی فرمود: تکنیک‌هایی همانند تنفس عمیق، مدیتیشن، دعا و ذکر، یا حتی نوشتن احساسات در دفترچه شخصی، از ابزارهای ساده اما مؤثر در افت اضطراب و تنش می باشند.
مشورت با متخصصان سلامت روان

او گفت: در صورت شدت گرفتن علائم همانند بی‌خوابی، بی‌قراری، اختلال تمرکز یا ابراز حملات پانیک، مشاوره با روان‌پزشک یا روان‌شناس الزامی است. اختلالات ناشی از جنگ، اگر سریع درمان شوند، به‌راحتی قابل کنترل می باشند.

انجام تمرینات آرام‌سازی (ریلکسیشن)

این فوق تخصص روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان متذکر شد: تکنیک‌هایی نظیر تنفس عمیق (دم ۴ ثانیه، نگه‌داشتن ۴ ثانیه، بازدم آرام) علتکاهش تنش‌های جسمانی خواهد شد. انجام این تمرینات چند نوبت در روز پیشنهاد می‌شود.

تمرین آگاهی ذهنی (مایندفولنس)

وی اصرار داشت: دقت آگاهانه به محیط حوالی، برای مثالً دقت به پنج چیز که می‌بینید، چهار صدا که می‌شنوید، سه چیزی که لمس می‌کنید، دو بویی که استشمام می‌کنید و یک طعمی که می‌چشید، ذهن را از افکار منفی خارج می‌کند.

عدم تأخیر در درمان حملات وحشت (پانیک)

محمدی در ادامه گفت: در صورت ابراز علائم حملات پانیک همانند تپش قلب ناگهانی، تنگی نفس یا حس مرگ، مراجعه سریع به روان‌شناس یا روان‌پزشک الزامی است. این علائم با دارو و مشاوره قابل کنترل می باشند.

زندگی در لحظه؛ نه قبل نه آینده

وی نقل کرد: اضطراب آینده، یکی از منبع های مهم نگرانی است. به جای فکر کردن به «اگر» های احتمالی و سناریوهای آینده، تمرکز بر لحظه اکنون و منفعت‌گیری از زمان‌های مثبت، مسیر مناسبی برای نگه داری اسایش روانی است.

آگاهی از نقش افکار در اضطراب

این فوق تخصص روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان پیشنهاد کرد: آموزش این که افکار منفی چطور می‌توانند اضطراب را تحکیم کنند، و جایگزینی آن‌ها با واقع‌نگری، یکی از تکنیک‌های شناخت‌درمانی برای افت استرس جنگی است.

اضطراب قابل درمان است

محمدی در آخر خاطر نشان کرد: اضطراب ناشی از جنگ و بحران، در صورت شناسایی و درمان زودهنگام، کاملاً قابل کنترل است. متخصصان پیشنهاد می‌کنند که افراد به جای تکذیب یا سرکوب احساسات خود، به‌صورت آگاهانه و علمی برای افت آن عمل کنند. برگشت به زندگی روتین، تحکیم روابط اجتماعی، منفعت‌گیری از تکنیک‌های آرام‌سازی و مراجعه به مشاور، با اهمیت ترین ابزارهایی می باشند که مسیر عبور از بحران را هموار می‌کنند.