فروش اینترنتی دارو بدون مجوز سلامت مردم را به خطر می‌اندازد – غروب شهر

به نقل از خبرنگار مهر، رامین مقدم، مشاور رئیس سازمان غذا و دارو و مدیر پروژه توزیع اینترنتی دارو، در برنامه «به زمان گفتگو» رادیو گفتگو، با اشاره به گسترش فروش اینترنتی دارو بدون مجوز، نسبت به پیامدهای جدی این اتفاق هشدار داد و او گفت: مطابق قوانین حاضر، فروش اینترنتی دارو خارج از مجرای رسمی داروخانه‌ها ممنوع است. سازمان غذا و دارو بر توزیع دارو از طریق سامانه‌های الکترونیکی با مراعات ضوابط قانونی تمرکز دارد، نه فروش مستقیم آن در بسترهای مجازی بدون نظارت.

مقدم افزود: در صورت فروش دارو بدون نظارت، با چند مشکل جدی روبه رو خواهیم می بود. نخست، نمی‌توان از اصالت و سلامت دارو مطمعن حاصل کرد. داروهایی که از مبادی غیررسمی فراهم خواهد شد، امکان پذیر قاچاق، تقلبی یا تاریخ‌مصرف‌قبل باشند و با تحول برچسب (ری‌لیبلینگ) مجدداً داخل بازار شوند.

وی یکی دیگر از خطرات فروش غیرمجاز دارو در بستر اینترنت را عدم مراعات زنجیره سرد گفت و در ادامه گفت: برخی داروها نیازمند نگهداری در دمای خاص می باشند. در صورت عدم مراعات این زنجیره، اثربخشی دارو دچار اختلال شده و سلامت مصرف‌کننده تهدید می‌شود.

مشاور رئیس سازمان غذا و دارو با اشاره به اهمیت نظارت کارشناسی داروسازان در داروخانه‌ها تصریح کرد: مصرف دارو بدون مشورت با داروساز امکان پذیر عوارض جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. متأسفانه، اتفاق فروش اینترنتی دارو بدون نسخه و مشاوره در حال گسترش است، علیرغم هشدارهای مکرر سازمان غذا و دارو.

توقف همکاری داروخانه‌ها با پلتفرم‌ها و بی‌توجهی به بخشنامه تازه

مقدم با اشاره به بخشنامه تازه سازمان غذا و دارو که از تاریخ ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ صادر شده است، اذعان کرد: به منظور ساماندهی اوضاع، به‌طور موقت همکاری داروخانه‌ها با پلتفرم‌های آنلاین متوقف شد. اما متأسفانه، حتی بعد از گذشت ۱۱ روز از ابلاغ این دستور، هم چنان امکان خرید دارو از طریق برخی اپلیکیشن‌ها به‌راحتی فراهم است.

او گفت: برخی فعالان این حوزه نه تنها به هشدارها دقت نکرده‌اند، بلکه سازمان غذا و دارو را متهم به تشکیل مانع در گسترش کسب‌وکار کرده‌اند، در حالی که مقصد ما نگه داری سلامت مردم و اجرای قوانین نظارتی است.

ورود نهادهای دولتی و صدور دستور اختصاصی ریاست‌جمهوری

مقدم در جواب به این سوال که چرا با وجود تعیین تکلیف قانونی و تعیین متولیان امر، هم چنان مشکلات فروش اینترنتی دارو ادامه دارد، اظهار کرد: علی‌رغم صدور دو دستور از سوی ریاست‌جمهوری در تاریخ‌های ۳ و ۸ خرداد برای توقف این روال نادرست و تنظیم ضوابط قانونی مطابق مواد ۶۸ تا ۷۱ قانون برنامه هفتم گسترش، برخی نهادها مسیر مخالفی را در پیش گرفته‌اند.

به حرف های مقدم، تا بحال ۹ نامه از سوی هیئت مقررات‌زدایی خطاب به سازمان‌های گوناگون از جمله سازمان بازرسی کل سرزمین و دیوان عدل اداری صادر شده تا برای پلتفرم‌ها مجوزهایی فراتر از نزدیک به قانونی فراهم شود.

وی پافشاری کرد: بر پایه ماده ۷۰ قانون برنامه هفتم گسترش، تولیت نظام سلامت سرزمین به مسئولیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. این که بخشی از دولت علیه قسمت دیگر داخل شکایت شود، جای تأسف زیاد دارد.

مقدم اظهار داشت: امیدواریم با شفاف‌سازی قوانین و همکاری همه نهادهای مسئول، بستری امن، قانونی و منطبق با اصول علمی برای توزیع اینترنتی دارو فراهم شود؛ بستری که ضمن مراعات حقوق بیماران، سلامت مردم را قربانی ملاحظات تجاری نکند.

وی او گفت: در روزهای تازه هجمه شدیدی علیه سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت داخل شده است تا ما را از ادامه کار بازدارند. حتی وزیر بهداشت را در لیست استیضاح مجلس قرار داده‌اند تا با سختی سیاسی، ضوابط قانونی را کنار بگذاریم.

مقدم افزود: ما ضوابط تازه را بر پایه مواد ۶۸ تا ۷۱ قانون برنامه هفتم گسترش و بازنگری در دستورالعمل سال قبل که امکان اجرا نداشت، تدوین کرده‌ایم. اما از ۱۰ اسفند پارسال تا بحال با مخالفت صریح وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مداخلات غیرتخصصی روبه رو بوده‌ایم که مانع از ابلاغ آن شده است.

وی خاطر نشان کرد: به بهانه حمایتاز کسب‌وکارهای مجازی، حتی معاونت علمی ریاست جمهوری از وزیر بهداشت خواسته این بخشنامه را لغو کند. این در حالی است که سلامت مردم نباید قربانی رشد بی‌ضابطه اقتصاد دیجیتال شود.

درگیری بین دستگاه‌های دولتی بر سر نظارت بر فروش دارو

مقدم او گفت: تا امروز ۹ نامه بین نهادهای گوناگون از جمله هیئت مقررات‌زدایی وزارت اقتصاد، دیوان عدل اداری و سازمان بازرسی کل سرزمین رد و بدل شده است. این در حالی است که بر پایه ماده ۷۰ قانون برنامه هفتم، تولیت نظام سلامت به‌طور صریح به وزارت بهداشت واگذار شده است.

وی با ابراز تأسف از این حالت در ادامه گفت: جای شگفتی است که در این چنین نوشته حساسی که به‌طور مستقیم با جان مردم در ربط است، برخی نهادها تلاش می‌کنند نظارت وزارت بهداشت را دور بزنند.

مقدم در ادامه گفت: پلتفرم‌ها باید مطابق ضوابط و نظارت وزارت بهداشت فعالیت کنند. اما هیئت مقررات‌زدایی می‌گوید مجوزی که صادر کرده کافی است و نیازی به قبول وزارت بهداشت نیست. این دیدگاه خلاف صریح قانون است.

فروش آزاد داروی سقط جنین؛ تخلف آشکار پلتفرم‌ها است

مشاور رئیس سازمان غذا و دارو اظهار داشت: در شرایطی که رهبر معظم انقلاب بر اجرای قانون حمایتاز جمعیت پافشاری دارند، یکی از پلتفرم‌ها بدون هیچ نظارتی عمل به فروش داروی سقط جنین کرده است. آمارها مشخص می کند مقدار سقط جنین در سرزمین به ۵۰۰ هزار مورد در سال رسیده است.

وی او گفت: ما دیروز از یکی از این پلتفرم‌ها داروی متادون را فقط با چند کلیک خواست دادیم؛ در حالی که این دارو باید تحت ضوابط خاصی توزیع شود. این اتفاق ۱۱ روز بعد از صدور بخشنامه رسمی وزارت بهداشت مبنی بر توقف همکاری داروخانه‌ها با پلتفرم‌ها رخ داده است.

مقدم اذعان کرد: متأسفانه برخی کمیسیون‌ها در مجلس نیز برخلاف انتظار، با فشارهایی غیرفنی ما را تحت سختی گذاشته‌اند. حتی کمیسیون اصل ۹۰ نیز از ما خواسته اجازه ندهیم که نظارت از طریق سامانه‌های تخصصی انجام شود و هر کس هر طور که بخواهد، دارو بفروشد.

وی خاطر نشان کرد: ما بر پایه قانون عمل کرده‌ایم و ماموریت‌مان نگه داری سلامت مردم است. این مسئولیت را نمی‌توان با هیچ استدلالی کنار گذاشت.

نظارت، شرط حیاتی برای پیروزی فروش اینترنتی دارو

مقدم او گفت: ما هیچ مخالفتی با اصل توزیع اینترنتی دارو نداریم. اتفاقاً این فرآیند می‌تواند زیاد سودمند و کارآمد باشد، مشروط بر این که همه ذی‌نفعان از جمله داروخانه‌ها، پلتفرم‌ها، رسانه‌ها و سازمان‌های تخصصی مطابق ضوابط قانونی و با نظارت شفاف داخل عمل شوند.

وی تصریح کرد: فروش اینترنتی دارو، اگر بدون پیوست نظارتی انجام شود، نه تنها سودمند نخواهد می بود بلکه تهدیدی جدی برای سلامت عمومی است.

مشاور رئیس سازمان غذا و دارو پافشاری کرد: ما گزارش‌هایی داریم مبنی بر این که برخی پلتفرم‌ها بدون مجوز رسمی، به‌صورت روزانه ده‌ها هزار نسخه را توزیع می‌کنند. این کار به‌وضوح نقض قانون و توزیع خارج از شبکه است.

مقدم خاطر نشان کرد: امیدواریم با اجرای کامل نامه‌ای که رئیس جمهور صادر کرده‌اند، از این بعد فروش اینترنتی دارو تنها با نظارت کامل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صورت گیرد. تنها در این صورت می‌توان به نتایج مثبت این مسیر امید داشت.

وی تصریح کرد: در نوشته فروش اینترنتی دارو، او گفت و گو تعزیراتی نقل است و تعزیرات باید داخل این ماجرا شود. بر پایه قانون، تنها داروخانه‌ها مجاز به توزیع دارو می باشند و دیگر پلتفرم‌ها فقط نقش تسهیل‌گر دارند. این فاجعه است که پلتفرم‌ها به اطلاعات مردم دسترسی می‌خواهند و در تعداد بسیاری موارد هم‌اکنون این دسترسی را دارند.

مشاور رئیس سازمان غذا و دارو در ادامه گفت: برخی از این پلتفرم‌ها عمل به تهیه انبار کرده‌اند و به‌راحتی در حال تبدیل سرزمین به یک انبار مرکزی دارو می باشند؛ در حالی که ما ۱۷ هزار داروخانه فعال در سرزمین داریم و هزاران نفر در این زنجیره در حال تلاش می باشند.

وی تصریح کرد: این روال به‌مرور زمان می‌تواند داروخانه‌ها را نیز همانند تاکسی‌های شهری، که از سوی پلتفرم‌ها حذف یا تضعیف شدند، به حاشیه براند. این هشدار جدی است و باید مورد دقت قرار گیرد.

دسترسی برخط به موجودی داروخانه‌ها

مقدم فرمود: یکی از اهداف مهم ما در این مسیر این است که مردم بدانند داروی مورد نیازشان دقیقاً در کجا حاضر است. کوششهای بسیاری طی سال‌های تازه شده، از جمله راه‌اندازی شماره ۱۹۰ که توسط وزارت بهداشت پاسخگوست. اما این سامانه تا این مدت به‌صورت کامل برخط نیست.

مشاور رئیس سازمان غذا و دارو در ادامه گفت: ما باید بتوانیم به‌صورت لحظه‌ای خبر‌رسانی کنیم که هر دارو در کدام داروخانه حاضر است و مردم بتوانند بلافاصله آن را خواست دهند یا حضوری دریافت کنند. سامانه‌هایی با این مقصد طراحی شده‌اند اما نظارت بر آن‌ها باید دقیق و قانونی باشد.

وی تصریح کرد: خسته‌دلان مقداری صبر پیشه کنند. در تلاش هستیم که این فرآیند را شفاف‌تر و سریع تر کنیم. اگرچه از برخی دخالت‌های غیرتخصصی گله های داریم، اما مسیر قانونی در حال پیگیری است.

مقدم با انتقاد از برخی عمل های کمیسیون اصل ۹۰ مجلس خاطرنشان کرد: گله های ما از برخی دوستان در کمیسیون اصل ۹۰ به‌علت دخالت‌های غیرتخصصی و فشاری است که بر وزارت بهداشت برای توقف ضوابط داخل کرده‌اند.