عوامل خطر سرطان پستان و پیشگیری از آن – غروب شهر

به خبرگزاری مهر، خوشبختانه زیاد تر عوامل خطری که جهت سرطان پستان خواهد شد قابل اصلاح می باشند. نزدیک به نیمی از موارد سرطان پستان در زنانی ابراز می‌کنند که عامل خطر مشخصی به جز سن بالای ۴۰ سال ندارند.

عوامل خطر غیرقابل اصلاح

افزایش سن: با افزایش سن خطر ابتلاء به سرطان پستان افزایش می‌یابد. زیاد تر موارد سرطان پستان در سن بالای ۵۰ سالگی ابراز می‌کنند.سابقه خانوادگی و جهش‌های ژنی: سابقه خانوادگی مثبت، خطر ابتلاء به سرطان پستان را افزایش می‌دهد. در ۲۰ تا ۳۰ درصد مبتلایان به سرطان پستان سابقه خانوادگی وجود دارد. در صورت وجود بیماری یک طرفه در یکی از بستگان درجه یک قبل از یائسگی، خطر ابتلاء در کل زندگی فرد، ۳۰ درصد است. گرفتاری دو طرفه پستان در مادر و یا خواهر قبل از یائسگی، این خطر را تا ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش می‌دهد. علت افزایش خطر، ژن‌های سرطان‌زای (اونکوژن‌های) ارثی است که با وراثت اتوزوم غالب به ارث می‌رسند. شایع‌ترین جهش‌ها حذف ژنی در BRCA1، BRCA2و PALB-2 است. در فرد حامل این جهش‌ها خطر ابتلاء به سرطان پستان ۴ درصد در سال و در طول زندگی ۳۵ تا ۸۵ درصد است. در این افراد خطر ابتلاء به سرطان پستان در سمت روبه رو ۶۵ درصد است. در ۵۰ درصد موارد، افراد مذکر حامل ژن می باشند. در مردان حامل BRCA2، خطر سرطان پروستات و پستان افزایش می‌یابد.

مطالعات مشخص می کند که احتمالا فقط نزدیک به ۱۰ درصد موارد سرطان پستان مرتبط با عوامل ارثی است و این امکان پذیر برخی از زنان را وادار کند تا به راه حلهای پیشگیری (برداشتن پستان‌ها) و بازدید‌های غربالگری اهمیت دهند.

سن قاعدگی کمتر از ۱۱ سال: اغاز اولین قاعدگی در سنین پایین‌تر یک عامل خطر برای سرطان پستان است. در اولین قاعدگی در سن نوجوانی بافت پستان در معرض استروژن‌ها و دیگر هورمون‌ها قرار می‌گیرد و روبه رو با سطوح دائمی هورمونی افزایش می‌یابد. قاعدگی در دختران چاق و بی تحرک سریعتر اتفاق می‌افتد. باید به نوجوانان و والدین آنان اهمیت فعالیت بدنی منظم و یک رژیم غذایی سالم را آموزش دهیم. به ازای هر سال قاعدگی زودرس، خطر ۴ درصد افزایش می‌یابد.

سن یائسگی بالای ۵۴ سال: یائسگی در سن بالاتر با افزایش خطر سرطان پستان ربط دارد. توقف چرخه‌های قاعدگی تبدیل افت سطوح هورمون‌های مترشحه داخلی و خاتمه تکثیر سلول‌های پستان که در طول سال‌های تشکیل مثلی دیده شده می‌گردد. خطر سرطان پستان به ازای هر سال تأخیر در یائسگی تا ۳ درصد افزایش می‌یابد.

قد: زنان قد بلند دارای افزایش خطر سرطان پستان می باشند. قد در بالغین می‌تواند یک شاخص بارز برای مقدار دریافت تغذیه در دوران کودکی و نوجوانی باشد و رشد سریع با بلندی قد در ربط است که امکان پذیر تبدیل افزایش خطر جهش سلولی و بالا رفتن خطر سرطان شود.

عرصه نژادی و قومی: زنان سفید پوست خطر بالاتری از سرطان پستان را نسبت به زنان آمریکایی آفریقایی تبار دارا می باشند و زنان آسیایی‌تبار، اسپانیایی‌تبار و بومی آمریکا به طور قابل احتیاط‌ای خطر پایین‌تری را در قیاس با دیگر گروه‌های نژادی و قومی دارند. مقدار زیاد تفاوت در خطر، به گمان زیادً ناشی از تفاوت‌های اقتصادی اجتماعی (و الگوهای تشکیل مثلی) و هم‌این چنین شیوه زندگی و عوامل محیطی است.

حالت اقتصادی و اجتماعی بهتر: خطر سرطان پستان با حالت اقتصادی اجتماعی بهتر مرتبط است. زنان با حالت اقتصادی اجتماعی بالاتر، تمایل دارند که بارداری را دیرتر اغاز کنند و بچه‌های کمتری داشته باشند که هر دو عامل به گفتن افزایش دهنده خطر سرطان پستان می باشند.

سابقه هیپرپلازی (رشد بیشتر از حد سلول‌ها) در پستان: زنانی که از نظر بافت‌شناسی دارای یک سابقه قطعی بیماری خوش‌خیم پرولیفراتیو پستان می باشند، در معرض افزایش خطر ابتلاء به سرطان پستان قرار دارند. بیماری خوش‌خیم پرولیفراتیو، یک تکثیر غیرعادی سلول‌ها در مجاری و لوبول‌های پستان را شامل می‌شود.

عوامل خطر قابل اصلاح

نمایه توده بدنی (BMI): ربط BMI با ابراز سرطان پستان در سنین گوناگون متفاوت است:افزایش دریافت کالری در کودکی و نوجوانی وزن بدن را افزایش خواهند داد که می‌تواند تبدیل قاعدگی زودرس و افزایش قد در بزرگسالی شود که هر دو آن‌ها با افزایش خطر سرطان پستان مرتبط می باشند. در سنین باروری، BMI پایین خطر سرطان پستان را افزایش می‌دهد.در سنین بعد از یائسگی، BMI بالا خطر سرطان پستان را افزایش می‌دهد.

یکی از بهترین راه حلها برای جلوگیری از افزایش وزن، افزایش فعالیت ورزشی است و همه افراد باید به اعتدال در دریافت کالری غذایی با فعالیت ورزشی منظم پیشنهاد شوند. اما به طور کلی اعتدال در BMI (بین ۱۸ تا ۲۵) پیشنهاد می‌شود و BMI پایین‌تر از حد طبیعی و به خصوص بالای ۳۰ خطر سرطان پستان را افزایش می‌دهد.

الکل: مصرف الکل حتی به مقدار کم خطر سرطان پستان را افزایش می‌دهد. با مصرف الکل سطوح استروژن‌های گردش خون بالا می‌رود. هم‌این چنین الکل امکان پذیر خطر سرطان را با افت ذخایر فولات و ویتامین A بدن، بالا ببرد. زنانی که الکل می‌نوشند، باید به قطع مصرف الکل و مصرف روزانه مولتی ویتامین به همراه فولات پیشنهاد شوند.

سن بالا در زمان اولین تولد: افرادی که تولد فرزند بعد از ۳۵ سالگی دارند، خطر بالاتری از سرطان پستان را نسبت به زنانی که زایمان زودتری دارند، دارا می باشند. اولین حاملگی، تبدیل تکثیر نامتمایز سلول‌های پستان و تغییرات دائمی بافت پستان جهت آماده شدن برای شیردهی می‌شود. در اولین حاملگی یک زن مسن‌تر گمان بیشتری می‌رود که صدمه DNA سریعتر اتفاق بیفتد. این DNAهای غیرعادی می‌توانند در طی رشد سریع سلولی دوره حاملگی، همانند سازی شوند.

روبه رو با اشعه: روبه رو با اشعه در دوز بالا (برای درمان برخی بیماری‌ها همانند لنفوم) به خصوص اگر روبه رو در سنین جوانی باشد با افزایش خطر سرطان پستان مرتبط است. قرارگیری در معرض دوز کم رادیوگرافی که برای ماموگرافی منفعت گیری می‌گردد، نمی‌تواند خطر سرطان پستان را افزایش دهد و یا این خطر قابل چشم پوشی است.

قرص‌های ضدبارداری خوراکی: امکان پذیر خطر سرطان پستان در زنانی که اکنون از قرص‌های ضد بارداری خوراکی منفعت گیری می‌کنند یا در طی ۱۰ سال قبل از قرص‌های ضدبارداری خوراکی منفعت گیری کرده‌اند، اندکی بالاتر باشد. با این وجود، ۱۰ سال یا زیاد تر سپس از توقف مصرف قرص‌های ضد بارداری خوراکی، افزایش خطر سرطان پستان وجود ندارد. خطر قطعی سرطان پستان در سنین زیر ۴۵ سال پایین است. به این علت حتی اگر یک افزایش خطر نسبی اندکی وجود داشته باشد، موارد زیاد مقداری از سرطان پستان با مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی در این گروه سنی تشکیل خواهد شد. برای زیاد از زنان مزایای منفعت گیری از قرص‌های ضدبارداری خوراکی امکان پذیر بر خطرات آن برتری داشته باشد.

هورمون درمانی جانشین HRT: مصرف‌کنندگان این هورمون‌ها که برای ۵ سال یا زیاد تر هورمون‌های جانشین را مصرف می‌کنند، تقریباً یک خطر بالای ۵۰ درصد سرطان پستان را نسبت به زنانی که هیچ زمان از آن‌ها منفعت گیری نکرده‌اند، دارا می باشند. منفعت گیری طویل زمان از هورمون، خطر سرطان پستان را بالاتر می‌برد با این وجود، سپس از قطع هورمون‌ها به‌نظر می‌رسد که گمان خطر، همانند فردی که هیچ زمان از آن‌ها منفعت گیری نکرده است، باشد. خطر سرطان پستان برای زنانی که استروژن و پروژسترون را با هم می‌خورند، زیاد تر است.

مصرف بالای چربی‌های اشباع شده: سنجش‌های بین‌المللی مقدار بالاتری از سرطان پستان را در کشورهایی که مقدار سرانه چربی دریافتی بیشتری دارند، نشان داده است، افرادی که کالری دریافتی بیشتری دارند، سن اغاز اولین قاعدگی در آن‌ها سریعتر است و سن اولین زایمان دیرتر است که هر دو با افزایش خطر سرطان پستان همراه است.

تئوری‌های گوناگونی درمورد علل سرطان پستان وجود دارد که متأسفانه جهت نگرانی غیر واقعی برای زیاد از زنان شده است. عوامل خطر نظر شده بسیاری تحت مطالعه قرار گرفته‌اند اما هیچ تأثیری را بر روی خطر سرطان پستان نشان نداده‌اند. این موارد شامل منفعت گیری از خوش‌بوکننده و ضد تعریق، خوردن قهوه، ایمپلنت‌های پستان، سقط، آلودگی‌های محیطی از قبیل پلی کلرینیتد بیفنل‌ها [۱] (PCBS)و قرار گرفتن در مجاورت میدان‌های الکترومغناطیسی است.

روشهای پیشگیری از سرطان پستان

بر مبنای عوامل خطری که در بالا حرف های شد، با اهمیت ترین پیشنهاد‌های خود مراقبتی برای پیشگیری از سرطان پستان عبارت هستند از:

وزن متعادلی داشته باشید. از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ کرده، نمک زده و آماده حاوی مواد نگهدارنده، ترشی و کنسروها پرهیز کنید یا مصرف آنها را افت دهید.میوه، سبزیجات، غلات و گوشت ماهی را زیاد تر مصرف کنید چرا که می‌توانند با افزایش سطح آنتی اکسیدان‌ها جهت افت ابراز سرطان شوند.حداقل ۳۰ دقیقه در روز فعالیت ورزشی داشته باشید. از مصرف الکل و سیگار پرهیز کنید. در صورت دارا بودن فرزند شیرخوار، شیردهی از پستان را مورد دقت قرار دهید. با پزشک خود درمورد‌ی خطرات و مزایای مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی و مصرف هورمون‌های جانشین یائسگی مشورت کنید.