فضا چه مقدار تاریک است؟ مأموریت «نیوهورایزنز» جواب می‌دهد_غروب شهر

کاوشگر نیوهورایزنز برای اولین‌ بار موفق به اندازه‌گیری دقیق مقدار نور مرئی پراکنده‌شده در سرتاسر فضا شده است. شدت این نور که «بعد‌عرصه نوری کیهانی» نامیده می‌شود، آن‌قدر کم است که اندازه‌گیری آن از زمین ممکن نیست.

«مارک پستمن» از مؤسسه علمی تلسکوپ فضایی در مریلند می‌گوید: «هر بار تلاش می‌کنید آن را از زمین یا نزدیک به زمین اندازه‌گیری کنید، با عدم‌قطعیت بسیاری مواجه می‌شوید و نمی‌توانید کاری بکنید.»

از نظر پستمن، این کار به رصد ستاره‌های کم‌نور کهکشان راه شیری از خیابان شلوغی در نیویورک شباهت دارد. در واقع باوجود آلودگی نوری تعداد بسیاری که در زمین وجود دارد، مشاهده ستاره‌ها ممکن نیست.

نیوهورایزنز به قدر کافی از مرکز منظومه شمسی دور شده است که تحت‌تأثیر خورشید و نور پراکنده‌شده از سیارات و اجرام قرار نگیرد. این کاوشگر بعد از سال ۲۰۱۵ و بازدید از پلوتو به دور شدن از زمین در ادامه گفت و اکنون نزدیک به ۸.۷ میلیارد کیلومتر از ما فاصله دارد. این فاصله هم چنان در محدوده منظومه شمسی قرار دارد اما از نورهای درخشان حاضر در آن زیاد دور است.

اندازه‌گیری بعد‌عرصه نوری کیهانی

نیوهورایزنز توانسته ۲۴ عکس از مناطق تاریک فضا تهیه کند. این تصاویر در شرایطی که دوربین کاوشگر در سایه بدنه آن و به دور از خورشید و صفحه کهکشان راه شیری قرار داشت، گرفته شده است.

سپس پستمن و همکارانش مقدار نوری را که ناشی از ستارگان و گردوغبار در کهکشان می بود، محاسبه و از مقدار نور در این تصاویر کم کردند تا کل نور بعد‌عرصه را به‌ دست آورند. نتیجه درخشندگی زیاد کم‌نوری می بود.

به حرف های پستمن، آن‌قدر شدت نور در فضا کم است که انگار در شبی بدون ماه، در کابینی متروکه باشید، بیشتر از یک کیلومتر با نزدیک‌ترین همسایه فاصله داشته باشید و چراغ یخچال آن همسایه روشن باشد: «شدت نوری که ما اندازه‌گیری کرده‌ایم، به تحول نوری که هنگامی آن‌ها (همسایه) یخچال را یک مایل (۱.۶ کیلومتر) دورتر باز می‌کنند، روی دیوار کابین شما رخ می‌دهد، شباهت دارد. این ۱۰۰ برابر تاریک‌تر از تاریک‌ترین آسمانی است که می‌توانید از زمین ببینید.»

شدت این بعد‌عرصه زیاد کم است اما این نور از همه کهکشان‌های قابل‌مشاهده در کیهان می‌آید. پیش‌ازاین، اندازه‌گیری‌های قبلی نشان داده بودند امکان پذیر نوری اضافی و توضیح‌ناپذیر در فضای دوردست وجود داشته باشد، اما مشاهدات تازه این فرضیه را رد می‌کنند. پستمن می‌گوید: «این قسمت مهمی از فهمیدن ما از جهان است.»

مأموریت نیوهورایزنز

کاوشگر نیوهورایزنز ناسا سال ۲۰۰۶ برای بازدید سیاره پلوتو و کمربند کویپر به فضا پرتاب شد. این کاوشگر بین‌ستاره‌ای سال ۲۰۱۵ از کنار پلوتو عبور کرد، سپس از کمربند کویپر گذشت و موفق شد تصاویر بی‌نظیری از سطح یخی و پیچیده پلوتو تهیه کند. این چنین توانست اطلاعات ارزشمندی درمورد کمربند کویپر و اجرام ناشناخته آن به‌ دست آورد. این مأموریت هم چنان فعال است و نقاط دوردست منظومه شمسی را بازدید می‌کند.