نصرالله جهانگرد، اصلاح‌طلبی که از دوستانش رکب خورد_غروب شهر

«نصرالله جهانگرد» در بین آی‌تی‌من‌هایی که اصلاح‌طلبان به عرصه سیاسی سرزمین معارفه کرده‌اند، اصلاح‌طلب‌ترین‌شان به حساب می‌آید. از طرف دیگر با وجود سمت‌های سیاسی‌اش، او را زیاد تر با پست‌های مرتبط با ICT و مطرح معروف «تکفا» می‌شناسند. فردی که موفق نشد از نزدیک‌ترین مجلس به خود یعنی مجلس ششم رای مطمعن بگیرد، به گمان زیاد امیدی برای جلب مطمعن مجلس دوازدهم نخواهد داشت.

نصرالله جهانگرد، یکی از گزینه‌هایی است که حتی پیش از انتخابات به گفتن گزینه احتمالی مسعود پزشکیان برای تصدی وزارت ICT نقل می‌شد.

جهانگرد متولد سال ۱۳۳۶ در اصفهان است و راه بسیاری تا ورود به دهه هشتم زندگی‌اش ندارد. اگر او به گفتن وزیر ارتباطات انتخاب شود، اختلاف سنی قابل توجهی با دو وزیر پیش از خود، «عیسی زارع‌پور»، متولد ۱۳۵۹ و «محمدجواد آذری جهرمی»، متولد ۱۳۶۰ خواهد داشت.

جهانگرد فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر از دانشگاه شهید بهشتی است و در مقطع کارشناسی ارشد برای تحصیل در رشته مدیریت صنعتی به دانشگاه امیرکبیر رفته است.

پشت پای اصلاح‌طلبانه

جهانگرد در طول سال‌های بعد از انقلاب در نهادهای متنوعی مسئولیت داشته است. عضویت در دفتر مطالعات دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و دفتر سیاسی نخست‌وزیر در دوره «محمدعلی رجایی» از جمله این مسئولیت‌ها بوده‌اند.

او با این که باور دارد «فناوری ذاتاً خنثی است و مفاهیم سیاسی در آن نقشی ندارند» اما نمی‌توان پیوندش را با جریان اصلا‌ح‌طلبی نادیده گرفت. جهانگرد در دوره‌ای عضو دفتر سیاسی «جبهه شراکت ایران اسلامی»‌، نقل‌ترین حزب اصلاح‌طلب در دوران ریاست جمهوری «محمد خاتمی»، نیز می بود.

با وجود این او موفق نشد از اصلاح‌طلب‌ترین مجلس تاریخ ایران، یعنی مجلس ششم رای مطمعن دریافت کند. بعد از استعفای «محمدرضا عارف» از وزارت پست، تلگراف و تلفن،‌ جهانگرد به گفتن سرپرست این وزارتخانه منصوب شد.

۱۲ مهرماه ۷۹ خاتمی او را برای تصدی این وزارتخانه به مجلس نظر کرد کرد اما مخالفان با دلایلی همانند «عدم سنخیت تحصیلات با وزارت پست، تلگراف و تلفن، نداشتن اسبق اجرایی زیاد و عدم تخصص و دانش کافی» به او اجازه وزیر شدن ندادند.

دلایل مخالفان، چندان معتبر به نظر نمی‌آمد و زیاد تر رنگ‌ و بوی اختلافات درون‌جناحی داشت. «علی اکبر هاشمی رفسنجانی»‌ همان روز در خاطرات خود نوشت:‌

[آقای نصرالله جهانگرد]، وزیر پیشنهادی آقای [سیدمحمد] خاتمی، برای وزارت پست و تلگراف و تلفن، در مجلس رأی نیاورد. برای افرادی که فکر می‌کنند، مجلس در اختیار آقای خاتمی است، علتتعجب شد؛ گویا اختلاف جبهه دوم‌ خرداد، علترأی عدم مطمعن شد.

هاشمی روز سپس از آن نیز در خاطراتش و بر پایه آنچه در روزنامه‌ها خوانده می بود، این اتفاق را «مایه سرشکستگی دولت و مجلس»‌ توصیف کرد.

جهانگرد یقیناً با آمدن وزیر بعدی یعنی در این وزارتخانه به گفتن «معاون برنامه‌ریزی و گسترش» انتخاب شد.

در دولت‌ اصلاحات او به گفتن دبیر شورای عالی خبر‌رسانی دولت و مشاور خاتمی در امور فناوری اطلاعات هم فعالیت می‌کرد.

او در همین دوره،‌ راهبری طرحی را بر مسئولیت گرفت که تا به امروز با نام او گره خورده است: «تکفا».

تکفای ناتمام

تکفا یا «مطرح گسترش و کاربرد فناوری ارتباطات و اطلاعات ایران» طرحی می بود که جهانگرد پدر معنوی آن محسوب می‌شد. تکفا که در سال ۸۱ در هیئت دولت تصویب شد به جستوجو تشکیل زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات سرزمین، گسترش اشتغال، گسترش شراکت قسمت خصوصی در بازار فناوری اطلاعات در دستگاه‌های اجرایی و مقصد‌هایی از این قبیل می بود.

این مطرح هفت حوزه مهم یا به قول طراحان آن، قلمرو را دربرمی‌گرفت: «خط و زبان فارسی، اقتصاد و تجارت الکترونیک و دولت الکترونیک، اشتغال و کارهای تکنولوژیک، خدمات اجتماعی، خدمات علمی و مابع انسانی».

تکفا اولین برنامه گسترش و در واقع قانون ICT در ایران به حساب ‌می‌آمد که برای پیشرفت این قسمت ریل‌گذاری کرده می بود. اجرای این مطرح عملا با اغاز دولت «محمود احمدی‌نژاد» نیمه‌همه ماند.

استراحت چند ساله

با روی کار آمدن احمدی‌نژاد، تعداد بسیاری از هم‌قطارهای آی‌تی‌من جهانگرد دیگر حتی جایی در رده‌های پایین‌ دولت نداشتند و تصمیم گرفتند داخل شبکه بانکی شوند. جهانگرد هم وقتی که «طهماسب مظاهری»، وزیر اقتصاد خاتمی، در سال ۸۶ به گفتن رئیس بانک مرکزی منصوب شد، در کنار او به گفتن مشاور امور فناوری اطلاعات کار او را اغاز کرد.

مظاهری اما چندان در بانک مرکزی دوام نیاورد و یک سال سپس این جایگاه را ترک کرد؛ جهانگرد نیز اندکی بعد از او از بانک مرکزی رفت و تا اغاز دولت روحانی صبر کرد تا مدارج بالاتری را تصاحب کند.

برگشت پدرخوانده‌ها

شهریور ماه ۹۲، وقتی که «محمود واعظی»‌ به تازگی به گفتن وزیر ارتباطات دولت نخست «حسن روحانی» اغاز به فعالیت کرده می بود، جهانگرد به سازمان فناوری اطلاعات رفت و تا دی ماه ۹۶ در صدر این سازمان نشست. چند ماه بعد از آن نیز، روحانی او را در حکمی به گفتن دبیر شورای عالی فناوری اطلاعات منصوب کرد.

با وجود این که او در این دوره شخص اول وزارتخانه نبوده است اما با سابقه‌ای که داشت به گفتن ذی‌نفوذترین فرد وزارتخانه شناخته می‌شد.

با اغاز دولت دوم روحانی و اغاز وزارت آ‌ذری جهرمی، جهانگرد به یکی از معاونت‌های نسبتا کم‌اهمیت وزارت ارتباطات یعنی معاونت فناوری و نوآوری رفت. او این چنین در تیرماه ۹۹ با حکمی از سوی رئیس جمهور به گفتن «نماینده اختصاصی در امور دولت الکترونیکی» انتخاب شد تا با اهداف دولت الکترونیکی تا آخر آن سال را تکمیل کند.